(BGĐT) - Vải thiều Lục Ngạn (Bắc Giang) là sản phẩm đầu tiên của Việt Nam vừa được chính thức bảo hộ chỉ dẫn địa lý (CDĐL) tại Nhật Bản. Đây là sự kiện đánh dấu mốc quan trọng và là cơ hội mới cho việc xuất khẩu, tiêu thụ vải thiều ở nhiều thị trường khác nhau. Nhân dịp này, phóng viên Báo Bắc Giang phỏng vấn ông Nguyễn Thanh Bình, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN).
Vải thiều Lục Ngạn vừa được bảo hộ CDĐL tại Nhật Bản là tin vui làm nức lòng người dân Lục Ngạn nói riêng, người trồng vải của tỉnh nói chung. Xin ông cho biết ý nghĩa của sự kiện này?
 |
|
Ông Nguyễn Thanh Bình (ngoài cùng bên phải) giới thiệu vải thiều Lục Ngạn. Ảnh tư liệu. |
Ông Nguyễn Thanh Bình: Sự kiện trên có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với vải thiều như thêm một chứng nhận uy tín cho sản phẩm. Sản phẩm được bảo hộ CDĐL tại Nhật Bản tức là được mang CDĐL của nước bạn, đồng nghĩa với người tiêu dùng nước sở tại tuyệt đối tin tưởng về sản phẩm. Từ đó, giá trị vải thiều cao hơn rất nhiều so với sản phẩm không được bảo hộ. Điều này không những giúp công tác tiêu thụ, xúc tiến vải thiều vào thị trường Nhật Bản thuận lợi mà còn cả sang các thị trường khác vì khi được Nhật Bản chấp thuận thì nhiều quốc gia khác cũng coi đó như một giấy thông hành cho sản phẩm lưu thông vào thị trường.
Để đạt thành quả này nhờ quá trình nỗ lực rất lớn của các cấp từ T.Ư đến địa phương. Ông có thể chia sẻ điều này rõ hơn?
Ông Nguyễn Thanh Bình: Trước hết, tôi xin thông tin về khởi đầu của vấn đề này. Đó là trong chuyến thăm của Thủ tướng Chính phủ tới Nhật Bản vào năm 2017, Thủ tướng Chính phủ hai nước đã khẳng định sẵn sàng nỗ lực tạo thuận lợi về thủ tục cho phép xuất khẩu cam, quýt của Nhật Bản vào Việt Nam và quả vải, nhãn của Việt Nam vào Nhật Bản; thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực bảo hộ CDĐL. Việc chia sẻ và hợp tác trong lĩnh vực bảo hộ CDĐL là tiền đề, cơ sở để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp (DN) mở rộng thị trường, bảo vệ danh tiếng và giá trị sản phẩm truyền thống của mỗi quốc gia.
Với định hướng nêu trên, Bộ KH&CN đã phối hợp chọn một số sản phẩm của Việt Nam để bảo hộ tại Nhật Bản, trong đó có vải thiều Lục Ngạn. Tuy nhiên, tháng 4/2019, hồ sơ đăng ký CDĐL vải thiều Lục Ngạn phải đối mặt với nhiều khó khăn. Phía Nhật Bản đánh giá khả năng vận hành của tổ chức quản lý CDĐL yếu; thiếu tài liệu đáng tin cậy nghiên cứu đặc tính của sản phẩm, đặc biệt không có tài liệu chứng minh đánh giá của xã hội đối với đặc tính của sản phẩm; dữ liệu về đặc tính sản phẩm không được cập nhật thường xuyên; hoạt động gắn CDĐL trên bao bì sản phẩm chưa được kiểm soát chặt chẽ…
Để đẩy nhanh tiến độ và đáp ứng các yêu cầu đề ra, Sở KH&CN đã làm việc với các cơ quan T.Ư, các ngành, đơn vị liên quan tập trung hoàn thiện các tiêu chí. Theo đó, Sở tham mưu UBND tỉnh bố trí kinh phí, quyết liệt vào cuộc, phối hợp tìm đơn vị, chuyên gia uy tín được Nhật Bản chấp nhận tham gia chứng nhận các yếu tố; phòng thí nghiệm, xét nghiệm đạt tiêu chuẩn quốc tế. Sau khi hoàn thành lựa chọn, trong vụ vải thiều năm 2020, Sở đã phối hợp tổ chức lấy mẫu phân tích sản phẩm. Quá trình phân tích đã lấy mẫu có sự so sánh vải ở các vùng như: Phú Bình (Thái Nguyên); Chí Linh (Hải Dương), kết quả cho thấy trọng lượng vải của Lục Ngạn lớn hơn trọng lượng vải vùng xung quanh 11%, độ đường cao hơn từ 2-3%, độ ngọt (Brix) lớn hơn từ 3-5%. Những kết quả này được gửi bổ sung hồ sơ cho Nhật Bản.
Với những nỗ lực đó, ngày 12/3/2021, Bộ Nông, Lâm, Ngư nghiệp Nhật Bản đã cấp Bằng bảo hộ CDĐL cho Vải thiều Lục Ngạn của tỉnh Bắc Giang.
 |
|
Người dân xã Quý Sơn (Lục Ngạn) chăm sóc vải thiều kỳ ra hoa. Ảnh: Văn Vĩnh |
Vậy theo ông cần giải pháp gì để khai thác, phát huy hiệu quả cũng như giữ vững CDĐL sau bảo hộ trong thời gian tới?
Ông Nguyễn Thanh Bình: Khi được bảo hộ thì việc duy trì cũng cần đặt ra ngay. Đó là hằng năm phải đánh giá nội bộ chất lượng sản phẩm theo tiêu chí CDĐL được bảo hộ và cập nhật thường xuyên lên hệ thống để các đối tác thu mua sản phẩm nắm được. Để có các chỉ tiêu tốt phải có sản phẩm tốt và điểm mấu chốt vẫn là người dân cần tuân thủ quy trình kỹ thuật sản xuất để tạo ra sản phẩm vừa có mã đẹp, chất lượng bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm. Như vậy, trách nhiệm của người sản xuất phải được nâng cao, quyết định đến chất lượng sản phẩm, yếu tố cốt lõi để phát huy giá trị sau bảo hộ CDĐL.
Trước mắt, Sở KH&CN xây dựng kế hoạch truyền thông, tổ chức đón, công bố Bằng bảo hộ; đồng thời kết hợp xúc tiến tiêu thụ vải thiều, trong đó chú trọng kết nối các cơ quan T.Ư, DN, hợp tác xã thu mua xuất khẩu vải thiều với các nhà vườn. Sở đang hoàn tất hồ sơ, thông qua Bộ KH&CN đề nghị Thủ tướng Chính phủ công nhận vải thiều là sản phẩm quốc gia trong tháng 5/2021.
Từ kinh nghiệm bảo hộ CDĐL vải thiều tại Nhật Bản, thời gian tới, Sở sẽ tham mưu mở rộng, tập trung vào những sản phẩm nào, thưa ông?
Ông Nguyễn Thanh Bình: Bắc Giang có số sản phẩm được bảo hộ nhãn hiệu tập thể lớn nhất cả nước, trong đó vải thiều Lục Ngạn và na dai Lục Nam đã được bảo hộ CDĐL. Vì thế, Sở KH&CN sẽ tham mưu cho tỉnh tập trung thực hiện các biện pháp để na dai Lục Nam có thể bảo hộ tại nước ngoài, nhất là Nhật Bản. Một nhiệm vụ nữa là, Bắc Giang phấn đấu, tất cả sản phẩm OCOP, sản phẩm đặc trưng của tỉnh được cấp Giấy chứng nhận Quyền sở hữu công nghiệp.
Năm 2021, tỉnh tập trung xây dựng CDĐL cho cam Lục Ngạn. Điểm mới trong xây dựng CDĐL ở giai đoạn này là không chỉ làm một pha mà hai pha, nghĩa là xây dựng đi đôi với phát triển CDĐL. Sở đang xây dựng cổng truy xuất nguồn gốc sản phẩm, tiến tới tham mưu cho tỉnh ban hành danh mục sản phẩm bắt buộc và khuyến khích truy xuất nguồn gốc.
Với các biện pháp trên, tôi tin rằng nông sản của tỉnh sẽ khẳng định uy tín, thương hiệu, tăng sức cạnh tranh, nâng cao giá trị, tạo thêm niềm tin với người tiêu dùng ở trong và ngoài nước.
Xin cảm ơn ông!
Nguồn: Báo Bắc Giang (Trịnh Lan thực hiện).